WETSVOORSTEL WIJZIGING ARBEIDSOMSTANDIGHEDENWET IN 10 PUNTEN, EEN UPDATE

Betrokkenheid van werkgevers en werknemers bij de arbodienstverlening moet beter. Preventie moet hoger in het vaandel komen te staan en de bedrijfsarts moet kunnen uitblinken in zijn rol. Deze verbeteringen beoogt het wetsvoorstel tot wijziging van de Arbeidsomstandighedenwet te bereiken.[1] Naar verwachting wijzigt de wet per 1 juli 2017. Wat zijn de belangrijkste wijzigingen in een notendop?

1 Nieuw instemmingsrecht ondernemingsraad

Er is een centrale rol weggelegd voor de preventiemedewerker. Een preventiemedewerker is een deskundige werknemer die de werkgever bijstaat in de uitvoering van het arbeidsomstandighedenbeleid, zoals bij het opstellen van de RI&E. Om de ondernemingsraad ‘’medeverantwoordelijk’’ te maken voor het goed functioneren van de preventiemedewerker introduceert het wetsvoorstel een instemmingsrecht. De ondernemingsraad krijgt een instemmingsrecht op de persoon en de positionering van de preventiemedewerker binnen het bedrijf.[2] Benoemt de ondernemer de preventiemedewerker zonder vooraf verkregen instemming, dan kan de ondernemingsraad de nietigheid van het besluit inroepen. Vervolgens kan de ondernemer de kantonrechter om vervangende toestemming vragen.

2 Samenwerken

Samenwerken is het sleutelwoord in arbeidsomstandighedenwetgeving. Het wetsvoorstel regelt daarom expliciet dat:

• de preventiemedewerker adviseert en nauw samenwerkt met de bedrijfsarts. Er is al geregeld dat de preventiemedewerker adviseert en nauw samenwerkt met de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging; en
• de bedrijfsarts en de werknemers van een arbodienst nauw samenwerken met de preventiemedewerker en de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging. Ook moeten zij adviseren en medewerking geven aan de preventiemedewerker en de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging. Laat de bedrijfsarts dat na? Dan is de bedrijfsarts in overtreding. Dat kan leiden tot een eis tot naleving of een boete.

3 Overtreding niet-melden beroepsziekte

De bedrijfsarts moet beroepsziekten melden bij het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten. Niet-melden wordt als een overtreding aangemerkt. Een beroepsziekte is een ziekte of aandoening als gevolg van belasting die in overwegende mate in arbeid of arbeidsomstandigheden heeft plaatsgevonden.

4 Adviesrol bedrijfsarts over preventie

De bedrijfsarts moet kunnen uitblinken in zijn rol. Er moet een verschuiving plaatsvinden van verzuim naar preventie. De bedrijfsarts krijgt daarom als taak om de werkgever te adviseren over preventieve maatregelen, op straffe van een boete.

5 Spreekuur bedrijfsarts

Het spreekuur is terug van weggeweest. Het wetsvoorstel bevat de mogelijkheid voor werknemers om de bedrijfsarts te consulteren voor individuele gezondheidsvragen in relatie tot het werk. Dat betekent toegang tot de bedrijfsarts vóórdat er sprake is van verzuim of klachten. Niet alleen versterkt dit de betrokkenheid van werknemers, ook krijgt de bedrijfsarts op deze manier meer zicht op gezondheidskwesties binnen het bedrijf. Hij kan dit gebruiken om preventie aan te jagen.

Het spreekuur moet voldoen aan een aantal voorwaarden.

• Het moet bij de werknemers bekend zijn.
• Werknemers moeten zonder toestemming van de werkgever gebruik kunnen maken van het spreekuur.
• Er mogen geen onnodige drempels zijn wat betreft tijdstip en plaats van het spreekuur.
• De werkgever mag niet door de bedrijfsarts worden geïnformeerd over het consult, de aanleiding of de uitkomsten daarvan op een tot de persoon herleidbaar niveau.

6 Second opinion oordeel bedrijfsarts

Werknemers krijgen recht op een second opinion door een andere bedrijfsarts, bijvoorbeeld als de bedrijfsarts van mening is dat een werknemer arbeidsgeschikt is. Het verzoek om een second opinion mag alleen worden afgewezen als daar zwaarwegende redenen voor zijn, bijvoorbeeld bij herhaaldelijk onnodig gebruik. De kosten van de second opinion komen voor rekening van de werkgever. Een second opinion heeft geen opschortende werking en leidt dus niet tot langer verzuim. Nadere regels over de vormgeving van de second opinion volgen.[3]Overigens blijft het mogelijk om het UWV om een deskundigenoordeel te vragen.

7 Bezoekrecht bedrijfsarts

De werkgever moet de bedrijfsarts in de gelegenheid stellen om iedere arbeidsplaats in het bedrijf of de inrichting van de werkgever te bezoeken. Is er geen sprake van doeltreffende toegang? Dan is de werkgever in overtreding.

8 Klachtenprocedure bedrijfsarts

De bedrijfsarts moet een adequate procedure hebben voor het afwikkelen van klachten van werkgevers of werknemers. Nadere regels over de vormgeving volgen.[4]

9 Basiscontract werkgever-bedrijfsarts

De bedrijfsarts moet meer ruimte krijgen om zijn professionele rol te vervullen. Daarom regelt het wetsvoorstel dat tussen de werkgever en de bedrijfsarts een schriftelijke overeenkomst moet bestaan, waarin ten minste aandacht moet worden besteed aan:

• de wijze van uitvoering van de bestaande taken van de bedrijfsarts, zoals het toetsen en adviseren over de RI&E en verzuimbegeleiding;
• het recht van de bedrijfsarts om elke arbeidsplaats te bezoeken;
• de wijze van samenwerking met de ondernemingsraad en de preventiemedewerker;
• het recht van werknemers op een second opinion;
• de klachtenregeling van de bedrijfsarts;
• de adviesrol van de bedrijfsarts over preventie;
• het melden van beroepsziekten.

10 Meer handhavingsmiddelen voor Inspectie SZW

Tot slot krijgt de inspectie SZW meer mogelijkheden tot handhaving en toezicht. Zo krijgt de inspectie de mogelijkheid om direct een boete op te leggen als een werkgever geen schriftelijk contract heeft met een bedrijfsarts. Is er geen spreekuur of adviseert de bedrijfsarts de werkgever niet over preventieve maatregelen? Dat is een overtreding en kan worden gesanctioneerd.

Let op

De ondernemingsraad heeft een instemmingsrecht over regelingen op het gebied van arbeidsomstandigheden,[5]zoals de keuze van de bedrijfsarts en de overeenkomst tussen werkgever en bedrijfsarts.

Het voorgaande geldt niet alleen ter zake van de bedrijfsarts, maar ook voor de arbodienst.

---