Als iemand overlijdt en er is een testament, dan vermeldt het testament wie de erfgenamen zijn. Het kan zijn dat een wettelijke erfgenaam bij testament (direct of indirect) is uitgesloten. Dit noemt men ook wel ‘onterving’. In deze blog staat de bijzondere positie van het onterfde kind centraal. Daarbij komt de legitieme portie aan bod. Onterfde kinderen kunnen namelijk onverminderd aanspraak maken op een deel van de erfenis van hun ouder(s), de legitieme portie genaamd.
Bij testament kunnen ouders hun kind(eren) onterven. In de praktijk komt een onterving veelal als een nare verrassing, waarmee kinderen – ook al is er soms al jaren geen contact – geen rekening hebben gehouden. De wet biedt onterfde kinderen ‘bescherming’ in de vorm van de legitieme portie. De legitieme portie is het gedeelte van de erfenis waarop het onterfde kind aanspraak kan maken, ook al heeft een ouder bij testament (en giften) anders bepaald. Maakt een kind aanspraak op de legitieme portie, dan mist de onterving gedeeltelijk doel.
De omvang van de legitieme portie bedraagt (simpel gezegd) de helft van het erfdeel waarop het kind aanspraak had kunnen maken indien het testament en de onterving worden weggedacht. Giften dienen in de regel te worden opgeteld bij de omvang van de nalatenschap.
De legitieme portie betreft een aanspraak in geld. Het onterfde kind kan geen aanspraak maken op bepaalde tot de nalatenschap behorende goederen (zoals aandelen, een woning, auto of schilderij).
Een voorbeeld ter illustratie:
A overlijdt als weduwnaar. Hij heeft 2 zonen (B en C). Bij testament benoemt hij C tot zijn enige erfgenaam, zodat B (indirect) is onterfd. De totale nalatenschap van A bedraagt € 600.000,–. Wordt het testament weggedacht, dan zouden B en C ieder € 300.000,– hebben ontvangen. Omdat B is onterfd resteert voor hem een aanspraak ter hoogte van de legitieme portie, waarvan de omvang gelijk is aan de helft van laatstgenoemd bedrag. Aan B komt in dit geval toe € 150.000,–, terwijl C € 450.000,– erft.
Heeft A voorafgaand aan zijn overlijden € 100.000,– aan C geschonken, dan moet deze schenking worden opgeteld bij de omvang van de nalatenschap. De legitieme portie van B wordt in dat geval berekend over een bedrag van € 700.000,–, zodat hij € 175.000,– ontvangt.
Een beroep op de legitieme portie moet door het onterfde kind worden gedaan binnen 5 jaar na het overlijden van de ouder. Na het verstrijken van deze termijn vervalt de mogelijkheid om aanspraak te kunnen maken op de legitieme portie en blijft het kind met lege handen achter.
Contact
Heeft u vragen over of zijn er problemen met de afwikkeling van de nalatenschap waarin u als erfgenaam gerechtigd bent of bent u onterfd en wilt u aanspraak maken op uw legitieme portie? Neem dan gerust contact op met mr. Kevin Scheper. Hij kan u bijstaan als adviseur, procesadvocaat of mediator.