Op 19 april 2018 oordeelde de Ondernemingskamer (OK) dat een besluit tot tijdelijke verhuizing in verband met de invoering van de ZSM-aanpak onder het primaat van de politiek valt. Dat heeft tot gevolg dat de ondernemingsraad geen adviesrecht heeft over het besluit.
Casus
De politie, regionale eenheid Oost-Brabant (PO-B) werkt sinds 2011 met de pilot ‘ZSM-aanpak’. Naar aanleiding van de pilot is die aanpak als landelijk beleid uitgerold. Dat beleid houdt in dat de politie, het Openbaar Ministerie, de Reclassering, de Raad voor de Kinderbescherming en Slachtofferhulp gezamenlijk zaken als diefstal, vandalisme of bedreiging direct af handelen. Ook buiten kantooruren en in het weekend. Het doel van deze aanpak is dat de officier van justitie na de aanhouding van de verdachte snel een afgewogen besluit kan nemen over de best passende afdoening.
De PO-B heeft in augustus 2017 een notitie uitgebracht waarin wordt vastgesteld dat de huidige ‘ZSM situatie’ niet conform het landelijk vastgestelde werkproces (ZSM 2.0) functioneert. Op dat moment is de afdeling ZSM nog gehuisvest in Eindhoven. De PO-B vindt een locatie in ’s-Hertogenbosch daarvoor geschikter. In oktober 2017 wordt de ondernemingsraad gevraagd advies uit te brengen over deze verplaatsing.
De ondernemingsraad geeft een negatief advies op dit voorgenomen besluit. Hij is namelijk van mening dat de afdeling beter op zijn plaats is in Eindhoven. Onder meer omdat het meeste werk van de afdeling plaats vindt in Eindhoven. PO-B besluit de tijdelijke verhuizing toch door te zetten, om zo te kunnen opschalen en het landelijke vastgestelde werkproces te kunnen volgen.
De ondernemingsraad is van oordeel dat PO-B bij de afweging van alle betrokken belangen niet in redelijkheid tot dit besluit heeft kunnen komen en stapt naar de OK. PO-B verweert zich met een beroep op het primaat van de politiek.
Primaat van de politiek?
Art. 46d sub b WOR bepaalt dat besluiten die in een onderneming worden genomen die de vaststelling van publiekrechtelijke taken, of de uitvoering of het beleid ten aanzien daarvan betreffen, van het adviesrecht zijn uitgezonderd. In dat geval betreft het vaak een politiek besluit . Personele gevolgen zijn daarvan overigens uitgezonderd, daarover mag de ondernemingsraad wel advies uitbrengen.
Het oordeel van de OK
De OK is van oordeel dat de ZSM-aanpak valt onder de publiekrechtelijke taak van de politie om criminaliteit te bestrijden. ZSM 2.0 stelt kaders voor de invulling van rollen, taken en verantwoordelijkheden van de Politie en andere ketenpartners in het ZSM-proces, waaruit zou blijken dat de locatie in Eindhoven niet geschikt is. De uitvoering van het ZSM-beleid is daarom volgens de OK onlosmakelijk verbonden met de
concrete invulling van de samenwerking tussen de ketenpartners. Het bestreden besluit kan daarom niet los worden gezien van de genoemde publiekrechtelijke taak van de politie om criminaliteit te bestrijden. Het besluit valt daarom onder het primaat van de politiek.
Daarnaast is ook geen sprake van de uitzondering op het politiek primaat dat het besluit personele gevolgen heeft. Het besluit houdt slechts een strategische keuze in om te verhuizen naar een andere locatie. De personele gevolgen zijn daarin nog niet meegenomen.
Scheidslijn
De casus in deze uitspraak illustreert hoe ingewikkeld de scheidslijn is tussen het primaat van de politiek en het adviesrecht van de ondernemingsraad. Bij een verhuizing van een afdeling denkt men in eerste instantie niet direct aan een politiek besluit. Toch kan het besluit zodanig samenhangen met de uitvoering van publiekrechtelijke taken dat sprake is van een politiek primaat en de ondernemingsraad daardoor geen adviesrecht heeft. Of een besluit onder het primaat van de politiek valt is daarom niet altijd eenvoudig vooraf te bepalen. Uit deze uitspraak blijkt ook dat de OK de lijn blijft volgen dat, ook als wel advies gevraagd wordt aan de ondernemingsraad, het primaat van de politiek kan verhinderen dat tegen een besluit in weerwil van dit advies beroep mogelijk is.