Met de uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (“Afdeling“) van 29 mei 2019 is het PAS voor bouwprojecten voor toetsing en vergunningverlening op grondslag van de Wet natuurbescherming vernietigd. Deze uitspraak heeft ertoe geleid dat vanaf die tijd bij elk (nieuw of op dat moment lopende) bouwproject moest worden beoordeeld of toestemming op grond van de Wet natuurbescherming nodig was. Dit betekende dus dat per project alle stikstofuitstoot onderzocht én beoordeeld moet worden, en leidde dus ook tot vertraging bij vergunningverlening bij de bouw van woningen en de aanleg van wegen, etc.
Met ingang van 1 juli 2021 zijn er nieuwe regels door het Kabinet bedacht om al dat onderzoek voor wat betreft de bouwfase van het bouwproject te voorkomen: de zogenaamde partiële bouwvrijstelling. Met de Porthos-uitspraak van 2 november 2022 heeft de Afdeling bestuursrechtspraak daar een streep doorheen gezet, onder meer omdat het Kabinet de natuurdoelstellingen op de lange termijn niet voldoende heeft geborgd.
Dat de bouwvrijstelling zou sneuvelen was een publiek geheim. Een carte blanche voor stikstofemissies uit de bouw. Niet alleen woningen, maar ook wegen en zelfs veehouderijen konden een stikstofbeoordeling voor de bouwfase vanaf 1 juli 2021 schrappen. De vrijstelling werd door de minister gemotiveerd met het wijzen op de beperkte bijdrage van de bouwemissies in combinatie met de verwachting dat die emissies landelijk op termijn zouden dalen. Maar, zo zeiden ecologen en (milieu)juristen, als die visie juist zou zijn, dan zou dat ook gezegd kunnen worden voor andere emissiebronnen. Bovendien waren de maatregelen voor de natuur niet met plannen verankerd. En ook als emissies landelijk dalen, dan heeft een specifiek Natura 2000 gebied waarnaast een nieuwe woonwijk komt daar niets aan. De Porthos-uitspraak bevestigt deze uitleg, die dus eigenlijk weinig verrassend mag worden genoemd.
Wat staat de bouw te doen?
- De bouwwereld gaat terug naar de ‘oude’ spelregels (per project weer alle stikstofuitstoot beoordelen),
- Nog niet afgeronde bouwprojecten en nog niet vergunde projecten lopen een risico, en
- Nieuwe projecten zullen vertraagd of niet tot stand komen omdat nieuwe beoordelingen moeten worden gemaakt.
Wat staat ons allen en zeker het Kabinet te doen?
De te hoge Nederlandse stikstofconcentraties veroorzaken ernstige ecologisch schade, zo volgt uit vele wetenschappelijke publicaties waar geen speld tussen te krijgen is. Het juridische probleem van vergunningverlening in de bouw is een afgeleide van het ecologische probleem. Los het ecologische probleem op, dan verdampt dit juridische issue.
Wilt u meer weten, neem dan contact op met Angela Coppelmans.