Het is de Week van de RI&E. Een week van extra aandacht voor de arbeidsomstandigheden binnen het bedrijf. Een week voor extra aandacht voor de gezondheid en de veiligheid van de medewerkers. Dat lijkt ook wel nodig te zijn. Want een risico inventarisatie en –evaluatie (RI&E), waarin de belangrijkste gezondheidsrisico’s staan beschreven, ontbreekt in ruim de helft van de bedrijven.[1] Aandacht voor preventie lijkt te verslappen. Welke rol heeft de ondernemingsraad?
Wat is een RI&E?
Laten we eerst teruggaan naar de basis. Wat is een RI&E? De risico inventarisatie en –evaluatie (RI&E) vindt zijn basis in de Arbeidsomstandighedenwet. In de RI&E beschrijft de werkgever –kort gezegd- welke risico’s en gevaren de arbeid voor de werknemers met zich mee brengt. In de RI&E besteedt de werkgever aandacht aan de toegang van werknemers tot de preventiemedewerker en bedrijfsarts of arbodienst. Een plan van aanpak, waarin is aangegeven welke maatregelen worden genomen in verband met de risico’s en de samenhang daartussen, maakt onderdeel uit van de RI&E. De RI&E moet worden aangepast zo vaak als de daarmee opgedane ervaring, gewijzigde werkmethoden of werkomstandigheden, of de stand van de wetenschap en professionele dienstverlening daartoe aanleiding geven. De werkgever moet er voor zorgen dat iedere werknemer kennis kan nemen van de RI&E.
Kortom, de RI&E is de basis van een arbeidsomstandighedenbeleid. De Arbeidsomstandighedenwet legt de werkgever de plicht op om een beleid te voeren dat gericht is op zo goed mogelijke arbeidsomstandigheden. Een werkgever die risico’s onderkent, neemt sneller goede maatregelen ter voorkoming van veiligheids- en gezondheidsproblemen. De RI&E is dus van groot belang én verplicht voor de meeste bedrijven.
Rol ondernemingsraad
De ondernemingsraad heeft een belangrijke rol op het gebied van arbeidsomstandigheden. Ook met betrekking tot de RI&E. Een aantal belangrijke rechten en plichten in een notendop:
- De ondernemingsraad heeft een instemmingsrecht over door de ondernemer voorgenomen besluiten tot vaststelling, wijziging of intrekking van een regeling op het gebied van arbeidsomstandigheden. De RI&E valt onder de reikwijdte van het instemmingsrecht;
- De werkgever en de ondernemingsraad horen te overleggen over aangelegenheden die het arbeidsomstandighedenbeleid of de uitvoering daarvan betreffen. In het overleg dient actief informatie te worden gewisseld. Daarnaast heeft de ondernemingsraad een informatierecht en het recht om voorstellen te doen op basis van de Wet op de ondernemingsraden;
- De ondernemingsraad heeft recht op een afschrift van het advies van de arbodeskundige over de RI&E.
Niet mag worden vergeten dat de ondernemingsraad ook een bevorderende rol heeft. De ondernemingsraad moet zoveel als in zijn vermogen ligt bevorderen dat de voorschriften op het gebied van arbeidsomstandigheden worden nageleefd binnen het bedrijf. Maar zijn de voorschriften wel bekend bij de ondernemingsraad? Welke risico’s zijn er verbonden aan het werk? En welke preventieve maatregelen neemt de werkgever eigenlijk? Begin bij het begin en vraag de RI&E op bij de werkgever. Is er geen RI&E? Ga dan samen met de werkgever en de preventiemedewerker aan de slag. Bedenk dat de ondernemingsraad niet zomaar een belangrijke rol is toegekend. De bedoeling is dat werkgever en werknemers samenwerken als het gaat om arbeidsomstandigheden.
Aan de slag
De ondernemingsraad heeft tools tot zijn beschikking om zijn rol in te kleuren. Zo kan de ondernemingsraad bijvoorbeeld via een enquête bij de achterban alle tips en pijnpunten inventariseren. De ondernemingsraad kan een werkgroep of vaste commissie instellen, bestaande uit OR-leden en andere werknemers, die de arbeidsomstandigheden binnen het bedrijf monitoren en nagaan welke preventieve maatregelen er kunnen worden getroffen. Ook kan de ondernemingsraad deskundigen inschakelen om hem te adviseren over het arbeidsvoorwaardenbeleid. Er zijn dus genoeg mogelijkheden om actief met arbo aan de slag te gaan.
Bedenk dat een arbeidsomstandighedenbeleid niet alleen ziet op veiligheid, maar ook op gezondheid. Gezondheid is een ruim begrip, waaronder ook psychosociale arbeidsbelasting valt (denk aan stress, pesten, werkdruk, agressie). Probeer de focus te verschuiven van verzuim naar preventie.
Voorkomen is beter dan genezen
Voorkomen is beter dan genezen. Dat wordt door alle spelers in de arbeidsomstandighedenwereld onderschreven. Ter bevordering van preventie en versterking van betrokkenheid is er een wetsvoorstel tot wijziging van de Arbeidsomstandighedenwet in behandeling bij de Tweede Kamer. Onderdeel van het wetsvoorstel is een uitbreiding van het instemmingsrecht van de ondernemingsraad. Klik hier voor een beschrijving van het wetsvoorstel in 10 punten.
Vragen
Heeft u vragen over de Arbeidsomstandighedenwet, de rol van de ondernemingsraad of de RI&E? Neem dan gerust contact op.
[1] SER-advies d.d. 19 september 2014, nr. 2014/07, ‘’Betere zorg voor werkenden.’’