Een aanvraag voor een omgevingsvergunning of overheidsbesluit publiceert de overheid steeds vaker alleen nog digitaal. Best logisch. In Nederland heeft 97% van de inwoners van 12 jaar of ouder toegang tot internet. Dat betekent wel dat ontwerpbesluiten het gratis plaatselijke sufferdje vaak niet meer halen. Waardoor je de kans loopt dat je niet op tijd in beroep gaat.
Mag dat bestuursrechtelijk gezien?
Of houd je op deze manier belangrijk nieuws achter bij de 3% digibeten die geen internet kunnen raadplegen? De groep mensen die normaal gesproken bekendmakingen van provincie, gemeente of waterschap leest tussen de trouwjubilea van dorpsgenoten en de aanbiedingen van de keurslager?
Ik kan inmiddels vanuit mijn bestuursrechtelijke praktijk zeggen: kennisgeving uitsluitend via de digitale weg is eerder regel dan uitzondering. Wie in beroep wil gaan tegen voorgenomen besluiten moet dus op zijn qui-vive zijn. Het nieuws ligt niet meer zomaar in je brievenbus. Je moet er zélf naar op zoek.
Hoe een stichting een natuurvergunning miste
De zaak van de Stichting Landgoed Steenbergen vertelt hoe je daar de mist mee in kan gaan. In geen enkele krant lazen zij dat de provincie Gelderland in 2019 een aanvraag voor een natuurvergunning behandelde voor een motorsportvereniging. Iets waar ze op tegen zijn.
Toen ze daarachter kwamen, was het helaas al te laat om nog in beroep te gaan. Na acht maanden was de beroepingstermijn verstreken en zo werd hun beroep niet-ontvankelijk verklaard door de Raad van State.
Daarop vroegen zij zich af: hoe hadden we dit kunnen weten? Je kunt toch niet continu de website van de provincie in de gaten houden om te kijken of er ergens een aanvraag ligt? Waar stond de kennisgeving nog meer? Die bleek nergens anders offline te staan. Niet in de krant, niet het huis-aan-huisblad.
Het recht op een eerlijk proces geschonden
Nou is de hoofdregel om kennisgevingen vanuit de overheid zowel digitaal als niet-digitaal te publiceren. Hier mag echter een uitzondering op gemaakt worden als de bekendmaking bij wettelijk voorschrift is bepaald. Binnen de Algemene wet bestuursrecht geldt dat voor formele landelijke wetgeving, maar ook voor regelgeving van gemeente, provincie of waterschap. En de provincie Gelderland heeft dat inderdaad bepaald in een verordening.
De stichting komt in verweer. Hier wordt naar haar mening een recht geschonden, en wel artikel 6 van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM), dat recht geeft op een eerlijk proces.
In de Algemene wet bestuursrecht, artikel 3:12, staat dat een bestuursorgaan voorafgaand aan de terinzagelegging het onderwerp moet vermelden in een dag- of nieuwsblad, een huis-aan-huisblad of een andere geschikte wijze van meedelen moet aanwenden.
Het EHRM heeft zich erover gebogen, maar antwoordt op 16 februari 2021 dat de provincie Gelderland al in 2012 regelde én publiekelijk bekendmaakte dat zij van (ontwerp)besluiten enkel nog digitaal kennisgeeft. Dat niet iedereen dan wordt bereikt is jammer maar helaas. Ook toen lag het internetgebruik in Nederland al boven de 90%. Daarbij heeft de stichting nergens aangegeven dat zij verstoten is van internet of dat er alleen digibeten werken.
Waar vind je als burger of als bedrijf die bekendmakingen?
Een terechte vraag. En gelukkig maakt de overheid digitale verbeterslagen. Onze samenleving zie ik steeds complexer worden, en ons woon-en leefklimaat voor onze gezondheid en welzijn steeds belangrijker. Op 1 juli 2021 treedt er een nieuwe wet in werking: de Wet elektronische publicatiesOpens in a new window. Deze wet vervangt de huidige Bekendmakingswet. Met als uitgangspunt dat provincies, gemeenten, waterschappen en andere overheidsorganen al hun verplichte mededelingen en kennisgevingen van ontwerpbesluiten in een door henzelf uitgegeven digitaal publicatieblad publiceren. En op wel op één uniforme plek.
Die plek wordt de overheidssite www.officielebekendmakingen.nlOpens in a new window, als onderdeel van de site www.overheid.nlOpens in a new window. Bovendien is er een attenderingsservice: via mailberichten ontvang je nieuws over jouw buurt, wanneer gewenst. Naar mijn mening past deze wet uitstekend in onze huidige tijd. Want, zeg nou zelf. Die plaatselijke krantjes blader je hooguit door voor de aanbiedingen, wat sponsornieuws of een kruiswoordraadsel. Ik ken maar weinig mensen die daar de officiële bekendmakingen van de overheid uitspellen.