De doorlooptijden bij de rechtbanken, in elk geval voor wat betreft scheidingszaken (echtscheiding, alimentatie), zijn enorm. Wachttijden tot een jaar nadat de laatste schriftelijke ronde heeft plaatsgevonden, lijken het nieuwe normaal geworden.
Dat frustreert, irriteert en zet de onderlinge verhoudingen tussen de ruziënde ex-partners, vaak nog verder op scherp. Maar soms is er gewoonweg een beslissing van de rechtbank nodig, omdat de procespartijen er in onderling overleg, danwel met behulp van hun advocaten of een mediator, er niet uitkomen.
In dit artikel licht ik verschillende manieren van scheiden toe om te komen tot definitieve afspraken op familierechtgebied.
Mediation
De mooiste en vaak ook eenvoudigste manier is en blijft mediation. De twee partners bespreken samen met hun mediator de onderwerpen waarover afspraken moeten worden gemaakt. De mediator is onpartijdig en heeft met beide partijen het beste voor. Vervolgens wordt besproken wat er nodig is om tot die afspraken te komen. Soms is er enkel wat (juridische) sturing nodig, omdat de twee ex-partners prima kunnen communiceren, elkaar een nieuwe toekomst gunnen en, in het geval er ook kinderen zijn, op één lijn zitten qua opvoeding en verzorging van de kinderen.
In dat geval inventariseert en bespreekt de mediator met partijen wat er aan (aanvullende) informatie nodig is om tot die afspraken te komen (zie de overzichten “benodigde gegevens vermogensrechtelijke betrekkingen bij scheiding” en “benodigde gegevens voor het maken van alimentatieberekeningen“) en wordt er een convenant en een ouderschapsplan (voor zover van toepassing) opgesteld. Indien er alimentatie van toepassing is, worden er alimentatieberekeningen opgesteld.
Zitten partijen niet op dezelfde lijn qua visie over de te maken afspraken, dan zal de mediator met interventies partijen helpen bij de totstandkoming van afspraken.
Nadat de concept-stukken gereed zijn, worden deze besproken en kan, na akkoord, tot ondertekening worden overgegaan.
In geval van echtscheiding wordt het echtscheidingsconvenant ingediend bij de rechtbank met het daarbij behorende verzoekschrift tot echtscheiding, waarna de rechtbank dit verzoekschrift in behandeling neemt. De Rechtbank Zeeland-West-Brabant hanteert voor goed ingediende verzoekschriften hiervoor een zogenoemde ‘snelle lijn’: als alles compleet, geordend en inclusief de benodigde aktes ineens wordt ingediend, dan ontvangen we doorgaans binnen twee weken de echtscheidingsbeschikking. Die termijn kan iets langer worden, wanneer de kinderen gebruik maken van een zogenoemd kindgesprek (https://www.rechtspraak.nl/Naar-de-rechter/rol-in-rechtszaak/paginas/kindgesprek.aspx). Dan wordt kort na het kindgesprek de echtscheidingsbeschikking afgegeven (mits de kinderen het eens zijn met de door de ouders gemaakte afspraken die ook de kinderen betreffen en de rechtbank geen aanleiding ziet daar nog aandacht aan te moeten besteden).
Na ontvangst van de echtscheidingsbeschikking dient een zogenoemde ‘akte van berusting tevens verzoek tot inschrijving te worden ondertekend’ waarna de echtscheiding kan worden ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand. Door deze akte te ondertekenen geven partijen aan niet in hoger beroep te zullen gaan tegen de uitgesproken echtscheiding. Als die inschrijving heeft plaatsgevonden, is de echtscheiding definitief en is sprake van een officiële scheiding. De datum van inschrijving, is dan ook de scheidingsdatum. Een mediationtraject brengt in de regel minder kosten met zich mee dan een procedure op tegenspraak (zie hierna) en is vaak veel sneller.
Gezamenlijk overleg, met ieder een eigen advocaat
Mediation is niet altijd geschikt om tot afspraken te komen. En soms willen partijen niet zonder een eigen advocaat om tafel.
Vaak lukt het dan wel alsnog om afspraken te maken, doordat partijen, ieder met een eigen advocaat, in overleg gaan. Vaak leidt dit tot een zogenoemd: ‘viergesprek’. Dat is het gesprek dat plaatsvindt als partijen, samen met hun advocaten, rond de tafel gaan om de geschilpunten te bespreken en proberen om overeenstemming te bereiken. Indien het dan komt tot afspraken, dan worden ook deze afspraken vastgelegd in een convenant, en kan (op hoofdlijnen) dezelfde procedurele route worden gevolgd als bij de mediation.
Overlegscheiding / collaborative divorce
In wat meer complexe scheidingen, is er naast juridische begeleiding, vaak ook financieel en fiscaal advies nodig. Ook kan het helpen, dat de betrokken partijen, worden gecoacht. Uitleg over hoe een overlegscheiding werkt, vindt u op: https://www.vvcp.nl/overlegscheiden/wat-is-het/
Procederen
Indien niet in mediation of door middel van een andere overlegstructuur tot afspraken kan worden gekomen, dan moet helaas de procedurele weg bewandeld worden. Wij noemen dit een ‘procedure op tegenspraak’. Dit is tegenwoordig een lange weg. Daarnaast worden er juridische standpunten ingenomen, waardoor de procedure polariserend werkt en partijen vaak (nog) verder uit elkaar komen te staan.
Ook tijdens een (lopende) procedure kunnen partijen er voor kiezen om (alsnog) een mediationtraject te starten of het ‘viergesprek’ aan te gaan. Het komt geregeld voor dat partijen er dan alsnog in slagen om (op onderdelen) overeenstemming te bereiken.
Wie schakelt u in?
Indien u kiest voor een mediator of advocaat die aangesloten is bij de vFAS (www.verder-online.nl) of de Vereniging van Collaborative Professionals (www.vvcp.nl), dan weet u zeker dat u aan tafel zit bij een deskundige op het gebied van familierecht, met alle kennis die nodig is om de scheiding goed af te ronden. Met hem/haar kunt u bespreken op welke wijze het overleg wordt gestart.
Een familierechtspecialist bij De Voort Advocaten|Mediators
Wij helpen u graag! Neem gerust contact op met één van onze familierechtspecialisten, mr. Tineke Noordegraaf of mr. Kevin Scheper. Beiden zijn aangesloten bij de vFAS. Tineke is daarnaast lid van de Vereniging van Collaborative Professionals en MfN-registermediator.